حرف زدن و صحبت راهی است که می‌تواند آدم‌ها را به هم نزدیک کند و دور کند. یکی از ویژگی‌های عمده برنامه‌های گفت‌وگومحور و مصاحبه با شخصیت‌های فرهنگی-سیاسی این است که حتا وقتی با دید ِمنفی نسبت به مهمان، دیدن برنامه را شروع می‌کنم با دیدی مثبت‌تر دیدنش را به پایان می‌برم. شاید همین موضوع باعث شده که مشتری دائمی چنین برنامه‌هایی باشم. می‌بینم که هر کس در شرایطی بزرگ شده و فرزند زمینه و زمانه‌ خودش است. سعی می‌کند به نوعی رفتارهایش را توضیح ‌دهد. توجیح کند. خودش را تطهیر می‌کند. هر کس دلایل خودش را دارد.
تا همین چند روز پیش فکر می‌کردم این مثبت شدن دید، نتیجه‌ی حتمی برنامه‌های گفت و گوست. تا این‌که چند روز پیش گفت و گوی اردشیر زاهدی را با کیهان ِلندن را ‌دیدم. به قاعده شک کردم. گویا این فرصت در اختیار هر کسی هست اما هرکسی از عهده چنین کاری برنمی‌آید. کسی که از مدیران جوان و ارشد دوره پهلوی است. آخرین سفیر ایران در امریکاست. وزیر خارجه هویداست. فرزند فضل الله زاهدی و برادر بزرگتر ِهما زاهدی است. داماد شخص اول است؛ همسر شهناز. بر خلاف انتظارم، دیدم مثبت تر نشد. دیدم به اردشیر زاهدی همان ماند که بود. هرچند که گفت که بد کردیم و مردم را نفهمیدیم و این‌ها تیتر رسانه‌ها شده. اما از تطهیر ناتوان بود. از همراه کردن مخاطب ناتوان بود. همه چیز را به شرف و خدمت و خیانت ربط می‌داد. برایم عجیب بود که از شنیدن روایتی غیر از روایت خودش عصبی و ناراحت شد. انگار هنوز هم سایه حوادث روی دوشش سنگینی می‌کند. می‌توانست خیلی معمولی‌تر برخورد کند؛ کمی خون‌سردتر. کمی بی‌خیال‌تر. شاید هم اقتضای سن ِ89 اش باشد. می‌شود این برنامه را با مصاحبه‌ی علی‌نقی علی خانی (وزیر سابق اقتصاد) با «به عبارت دیگر» مقایسه کرد. عالی خانی هم با این که از مدیران ارشد بوده اما بسیاربسیار منطقی‌تر به‌نظر آمد. سیاست‌مداری که نتواند مردم را جذب خودش کند، جایی از کارش می‌لنگد. عالی‌خانی جوری از همکاری‌اش با ساواک صحبت کرد که آدم پیش خودش فکر می‌کند چه کار خوبی کرده!

اما دیدن این برنامه نکته‌ی دیگری را هم به یادم آورد. در هر زمینه‌ای هر چه کم داشته باشیم، خوشبختانه در ایران امروز سیاستمدار ِآزموده و سرد و گرم چشیده زیاد داریم. اما از فراوانی، نمی‌بینیم‌شان. این را از مقایسه‌شان با امثال اردشیر زاهدی به خوبی می‌شود فهمید.

پ.ن- برای دوستانی که اسناد اخیرا منتشر شده‌ی سیا درباره آیت الله کاشانی و 28 مرداد برایشان جالب است بگویم که زاهدی به صراحت از حمایت آیت الله بروجردی و آیت الله کاشانی از برکناری مصدق صحبت کرد.