درست نوشتن ِز و ذ از چیزهایی است که تا به حال برای خودم ملکه نشده. گویا کتاب «غلط ننویسیم» ابولحسن نجفی درباره‌ی درست‌نویسی فارسی در متن‌های رسمی، کتاب استانداردی است:
عده‌ای گمان می‌کنند که اگر
گذاشتن دلالت بر عملی عینی و ملموس نکند یا، به بیان دیگر، اگر مفعول آن
جسم نباشد، باید با حرف “ز” نوشته شود. مثلا قانون یا بدعت یا بنیان چون
جسم عینی و ملموسی نیست در ترکیب با این فعل لابد می‌شود قانونگزار یا
بدعتگزار یا بنیانگزار. این تصور نادرست در وهله‌ی نخست ناشی از خلط معنای
حقیقی و معنای مجازی گذاشتن و در وهله‌ی بعد ناشی از خلط معنای این فعل با
معنای گزاردن است. گذاشتن، در معنای حقیقی کلمه، «قرار دادن به طور عینی و
مشهود» است، مثلا: “لیوان را روی میز می‌گذارم». اما گذاشتن مجازا به معنای
«قرار دادن، وضع کردن، تاسیس کردن» است و چون مقصود از قانونگذار کسی است
که قانون را وضع و بنا می‌کند ( و نه فرضا کسی که قانون را اجرا می‌کند.)
باید به همین صورت، یعنی با حرف «ذ» نوشته شود. همچنین است قانونگذاری به
معنای «وضع قوانین»، چنانکه می گویند: «مجلس قانونگذاری». بنابراین نوشتن
این دو کلمه به صورت قانونگزار و قانونگزاری غلط است. و نیز بدعتگذار کسی
است که بدعت را وضع و تأسیس می کند (و نه فرضاَ کسی که بدعت را اجرا می
کند) و بنابراین با حرف «ذ» نوشته می شود. ایضاً بنیانگذار، به معنای
«مؤسس» کسی است که بنای کاری را یا مؤسسه ای را می گذارد و نوشتن آن با حرف
«ز» غلط است.
منبع: نجفی، ابوالحسن. (۱۳۷۰). غلط ننویسیم، فرهنگ دشواری های زبان فارسی. تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
